ALLAH, MUHAMMED, ALİ ÜÇLEMESİ Ozanlarımızın şiirlerinde, Alevîlik?in temeli olan Allah-Muhammed-Ali üçlemesi görülür. Hz. Ali bu üçlemenin son halkasıdır. Yani Allah (Yaratıcı), Hz. Muhammed (Tanrı? nın velisi, peygamberin vasisi)?dir. Bazıları bu üçlemeyi Hıristiyan teslisiyle karıştırmaktadır. Oysa bu üçleme teslisten çok farklı ve tamamen ayrı bir kavramdır. Ozanlarımızda bu üçleme şöyle işlenmiştir: Şah İsmail Hatayî: Bülbül oldum gül dalında şakırım Allah medet ya Muhammet ya Ali Yerden gökten ağır kandildeki nur Medet Allah ya Muhammed ya Ali Din serveri Hak Muhammed Ali?dir Bizden ihtiyarlar bizden uludur Hak Muhammed Ali üçü de uludur Birini almazsan üçü de birdir. Allah ? Muhammed ? Ali, Değişlerin de görüldüğü gibi bir bütün olarak görülür. Bir bütün olarak alınır bununla ilgili bir Bektaşi Menkibesini verdikten sonra konuyu daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum. ?Tekkenin yeni,açıkgöz saliklerinden biri Bektaşiliği anlamış da,bu Allah,Muhammed ve Ali şekillerine akıl erdirememiş. Evvela rehberine bilemeyince onun delaletiyle mürşidine sormuş.?Ne olursun şu Allah,Muhammed ve Ali farklarını bana öğretir misin? ? Mürşid tarikatın haz olunması devrelerine girmeyen bu konuyu açıklamaktan çekinmeyerek başlamış şöyle anlatmağa; -Yavrum üçü birdir. Bir desen günah olur, üç dersen günah olur. Çünkü Allah Allah?tır, Ali Allah?tır. Muhammed onun kuludur, hem mürşidi. İkisi birdir. Fakat aslında üçü birdir. biri de üçtür. Baş, gövde ve ayaklar gibi ... -Salikin aklı bir türlü eremediğinden aval aval bakmış. Mürşid devamla daha bir çok , fakat aynı çevrede söz söylemiş. Sonunda adamcağızın nefesi tükendiği , ağzı köpürdüğü halde kendi de içinden çıkamamış kızarak sormuş: Anladın mı? evlat dava bundan ibarettir. Salik haklı olarak ? anlamadım ? demiş. Bunun üzerine Bektaşi babası asabileşerek sesini yükseltmiş: -Anladım de, anladım de demiş. Yoksa anlayamazsın. Otuz yıldır bu kapının ekmeğini yerim bende anlayamadım . Anlatımda konuya mizahi bir yönle yaklaşılmış. Fıkrada Alevi inancındaki çelişkiyi anlatıyor. Ancak genelde Alevîlerde Allah-Muhammed-Ali bir bütün olarak alınmasına rağmen Allah (Tanrı), Muhammed (Peygamber), Ali (Veli, vasi) olarak bir bütünü oluşturur. Yani Hıristiyanlıkta olduğu gibi Allah-oğul Allah-kutsal ruh inancından tamamen farklıdır. Ozanlarımızda da bu şekildedir. Kul Himmed?te bu şöyledir: Hak Muhammed Ali dilimde virdim. Hak Muhammed Ali sevgili dostum. Allah medet ya Muhammed ya Ali. Yusuf kuyusunda zindana düştüm. Sevdiğim Allah bir Muhammed Ali Hak Muhammed pirim Ali . Hak Muhammed Ali bilir halimden. Pir Sultan Abdal?da Allah ? Muhammed - Ali Üçlemesi Allah bir Muhammed Ali?dir Ali Gel Muhammed Ali katarına gel Allah birdir Hak Muhammed Ali?dir Anın ismi cümle alem doludur Bu yol Hak Muhammed Ali yoludur Gel Muhammed Ali dergahına gel Yürek yaralıdır sen ver ilâcı Yetiş Allah ya Muhammed ya Ali Allah medet ya Muhammed Ya Ali Hak Muhammed Ali üçü bir nurdur Söyleyen Muhammed dinleyen Ali Allah ? Muhammet - Ali?den yardım isteniyor. Bir kişiymiş gibi anılıyor, ama Alladın birliği özellikle vurgulanıyor. Son beyitte ?Hak Muhammed Ali üçü bir nurdur? denerek kandil olayı anlatılıyor. Muhammed?Ali, Tanrı nurundan yaratıldığı için Hak deniyor. Bu dünyanın evvelini sorarsan Allah bir Muhammed Ali?dir. Bilindiği gibi Allah ezelidir. Muhammed ve Ali?de ilk yaratılan varlıklar oldukları için evveldir. Özümü zulmete salmazam Allah bir Muhammed Ali Ben gayri nesne bilemezem Allah bir Muhammed Ali Tasavvuftaki tanrıdan başka nesne kabul etmeyen görüşe uygun olarak Allah-Muhammed-Ali?den başka bir varlık olmadığını söylüyor. Kul Himmet: Her sabah her sabah ötüşür kuşlar Allah bir Muhammed Ali diyerek Bülbüller gül için figana başlar Allah bir Muhammed Ali diyerek Allah Muhammed Ali Üçü bilece geldi Allah Muhammed Ali Birbirine eş geldi Yılmaz Demir
Yavrum üçü birdir. Bir desen günah olur, üç dersen günah olur. Çünkü Allah Allah?tır, Ali Allah?tır. Muhammed onun kuludur, hem mürşidi. İkisi birdir. Fakat aslında üçü birdir. biri de üçtür. Baş, gövde ve ayaklar gibi ... emegine yüregine ellerine saglık dilek okadar güzel bi konuydu ki söylicek bişi bulamıyorum tşkler paylaşımın için.
Yürek yaralıdır sen ver ilâcı Yetiş Allah ya Muhammed ya Ali Allah medet ya Muhammed Ya Ali Hak Muhammed Ali üçü bir nurdur Söyleyen Muhammed dinleyen Ali .. emegine saglık can diyorum ya bilmedigimiz bi çok konu var iiyiki varsınız ellerine saglık ..
evet canlar bende dahıl bır cok can emınımkı cok seyı bılmıyo bırlıkte paylasalım bırlıkte ogrenelım herkesın okuması dılegıyle.....
