Öncelikle bu simgeyi anlamak için Kam (şaman) kültürüne gitmemiz gerek. Eski Türk geleneklerinde Kam kültürünün çok büyük bir önemi vardı. Bu dönem geleneklerinde ?ruh? genelde ?kuş? ile simgelenirdi. Zaten daha sonraki birçok inanca ruh?un kuş ile özdeşleştirilerek kullanımı taa bu dönemdeki yaygın inanca dayanır. Kuşlar içinde de farklı cinslerin farklı anlamlarla ortaya çıktığını görürüz. Örneğin Zümrüd-ü Anka Kuşu, Güvercin ve Turna Kuşu Bektaşi edebiyatı içinde önemli yer tutan kuşlardır. Bugün bunlardan Turna üzerinde durmaya çalışacağız. Turna, Horasan Erenleri?ni simgeler? Ahmet Yesevi?yi simgeler?Yerine göre Turna Ali?yi simgeler? Yine yerine göre Turna İnsan-ı Kamil?i simgeler? Tanrısal ruhu simgeler. ?Sana ruhumdan üfledim? cümlesindeki geçiş, Tanrısal diyardan İnsana aktarılan ruhun simgesidir. Kim ki Tanrısal sıfatlarla yüklenmiştir, donanmıştır, O?nu simgeler. Bu sıfatlarla donanana zaten İnsan-ı Kamil deniyor. İnsan-ı Kamil zincirinin başını da Ali çekiyor. Sonra da bu nurla nurlananlar? Erenler? Burada dikkat edilmesi gereken nokta şu: Bektaşi inancında DEVRAN var. Yani ruhgüçü? O?ndan gelir, O?na döner, yine O?ndan gelir, yine O?na döner? Bir dönüş çevrimi var. Ruhun dönüş çevrimi? Turnalar döner, döner, aynı ruhun dönüş çevrimi gibi.. Eeee Bektaşi bu? Zahiri olacak ki, Batını olabilsin? Soyutu somutla anlatabilsin ki, anlaşılsın? Öyle değil mi??? Şöyle bir hikayesi vardır: Türkistan diyarının ünlü Pir?i Ahmet Yesevi bir gün Horasan Erenleri?nden bir davet alır. Bir yerde buluşmak istenmiştir. Bu toplantıya gitmek üzere Horasan Erenleri turna donuna girerler (Turna görünümüne bürünürler) ve Semerkant yakınlarında Amü ırmağının kıyısına konarlar. Ahmet Yesevi de buraya gelerek Horasan Erenleriyle buluşmuştur. Erenler burada buluşmak için Turna donunda yol almıştır. Ahmet Yesevi?ye saygılarını sunan Horasan Erenleri tekrar Turna donunda buradan Horasan?a dönerler. Ahmet Yesevi de halifeleriyle Türkistan?a döner. Böylece Turna, öğretinin önemli bir durağındaki buluşmayı simgeler. Çünkü öğreti daha sonra Horasan Erenleri tarafından geliştirilecektir. Öğretinin en üst durağında Ali vardır. Dolayısıyle Turna donundaki seyahat sonunda Ali?ye varır. Işte bu nedenle de bazı yerde Ali?yi simgeler. Şimdi Pir Sultan?a kulak verelim, bize Turna?ları nasıl anlatmış: Yemen illerinden beri gelirken Turnalar Ali?mi görmediniz mi Hava üzerinde sema ederken Turnalar Ali?mi görmediniz mi Şahım Hayber kalesini yıkarken Nice yezid halka olmuş bakarken Muhammed Mustafa Miraç çıkarken Turnalar Ali?mi görmediniz mi Kim gördü deryada balık izini Eğilip öptü Kamber?in yüzünü Nerde dinler Ali?m hub avazını Turnalar Ali?mi görmediniz mi Havanın yüzünde sema tutarken Ab-ı Kevser şarabından içerken Muhammed?im gülü reyhan biçerken Turnalar Ali?mi görmediniz mi Şeriat yolunu Muhammed açtı Tarikat menilin Murtaza seçti Bu meydandan nice erenler geçti Turnalar Ali?mi görmediniz mi Pir Sultan?ım eydür vuran gidiyi Dilim zirkederen daim Hüda?yı On iki imamların nesli sultanı Turnalar Ali?mi görmediniz mi İşte yukarıda simgenin Alevi-Bektaşi kültüründeki açılımını anlatmaya çalıştım. Bu nedenlerle Turna bir tür kutsanmış kuş niteliğindedir. Buradaki anlamların pekiştirilip, işlendiği bir de semah mevcuttur. Buna da Turnalar Semahı denir. Turnalar Semahının da diğer semahlar arasında özel bir yeri vardır. Çünkü bu semahta da işlenen tema, kutsanmış ruhların buluşmasıdır. Hareketler, belirgin, yavaş ve olgundur. Sevgi, kavuşma ve tevhid işlenir. Önce semah dönenler kollarını yanlara açıp yavaş ve ritmik adımlarla bir sıra halinde yürürler. Daha sonra bir buluşma simgesel olarak sergilenir, bu arada ritm hızlanır? hareketler hızlanır. Bir tür kendinden geçiş, hemhal oluş yaşanır? Evet bir de İlhami Baba?dan bir Turna nefesi ile bu yazıyı da bitirelim. İki turnam gelir başı ciğalı Eğlen turnam eğlen Ali misin sen? Birisi Muhammed birisi Ali Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen İki turnam gelir rengi yem yeşil Biri imam Hasan ol pak-i nesil Biri İmam Hüseyin cennette bir gül Eğlen turnam eğlen Ali misin sen? Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen İki turnam gelir rengi kırmızı Biri İmam Zeynel sürelim yüzü Biri İmam Bakır edek niyazı Eğlen turnam eğlen Ali misin sen? Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen? İki Turnam gelir rengi Caferi Biri İmam Rıza sürelim yüzü Biri Musa Kazım edek niyazı Eğlen turnam eğlen Ali misin sen? Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen? Turnalar Hicaz?dan sökün eyledi Muhammed Mehdiyi?yi yakın eyledi Hakikat ehlini memnun eyledi Eğlen turnam eğlen Ali misin sen? Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen? Turnalar geldiler verdiler selam Aldım selamını eyledim kelam İlhami şüphesiz gördüm vesselam Eğlen turnam eğlen Ali misin sen Yoksa Hacı Bektaş Veli misin sen
evet canlar Turna Kuşu bızım ıcın onemlı ve degerlıdır bunun sebebını bende merak edıyodum emınım benım gıbı bılmeyen ogrenmek ısteyen cok kısı var bu yazıda verılen deger anlatılmaya calısılmıs herkesın okuyup ogrenmesı dılegıyle...
