ALEVİLİKTE İNSAN ve AHLAK Ahlak bir toplumun içinde bireylerin benimsedikleri uymak zorunda bulundukları davranış bilimlerini ve kuralları içerir.Ahlak ; Huy , mizaç , karakter ve alışkanlıklar gibi anlamlara gelir. Ahlak sözcüğü İslâm ile yakından ilgilidir.İslâm esenlik , güvenlik , huzur ve teslimiyet olduğuna göre ; ahlak huy , tabiat ,seciye anlamına gelen hulk sözcüğünün çoğuludur. Ahlak uyulması gereken kurallar bütünü olarak ifade edilir . Kavram olarak bir amaca yönelerek seçerek ve isteyerek iyi davranışlarda bulunmak kötülüklerden sakınmaktır. Dinimiz sadece iman etmek , ibadetlerden ibaret değildir .İslâm ahlakı aynı zamanda kişileri , toplumu , aile ile kişi , kişi ile toplumu ile devlet arasındaki ilişkileride içine alan bütüncül bir ahlaktır. Ahlak , insanın tabiattaki tüm varlıklara karşı tutum, tavır ve davranışlarını ayarlayan kurallarla ilğili olarak önerilerde bulunmaktadır. İslâm ve ahlak arasında sıkı bir bağ vardır.İman yaratıcısına teslim olarak huzura kavuşmak istiyor ; ahlak’da insanın insanın huylarını ve tabiatını düzene ko***** hedefleine yönelmek amacını güdüyor .Her ikisininde hedefleri aynıdır. İslamiyetin ahlaka çok önem verdiği Kuran’da açıkca görülmektedir. Bir hadiste şöyle denilmektedir “ İnsanların en hayırlısı insanlara en çok faydalı olanıdır “(Ali Hikemt Berki, 250 Hadis 121) buyurmuştur. Diğer bir hadiste ise halak sevgi göstermek halkın başı olarak netelendirilmiştir.”Allaha imandan sonra aklın başı halka sevgi göztermekitr” (Ali Hikemt Berki 250 Hadis s.148 Buheri Tercumas.169) Ve tam mümin olmanın şartıda şu hadis bildiriyor “Sizden birisi , kendisi için sevdiği şeyi mümin kardeşi için istemedikçe kamil mümin olmaz” (A.Hikmet Bek.250 Hadis s.148) Bunun için Hünkar Hacı Bektaş Veli’ şöyle diyor “Herkimin etrafında 360 melek onu korur , sen bunca melekler arasında edepsizlikler edersinde senin gibi kişi yanında edepsizlik etmezsin .Hani senin meleklere inandığın” Hacı Bektaşı Veli bu sözlerle bize inanmanın ahlaksızlıktan korunmak olduğunu dolaysıyla kötü davranışlarımızdan arınmamızı iyi ve kötü hareketlerimizi yazdıklarına inanan insan kendisini kontrol altına alır. Kötü davranışlarda bulunmaz. Yine Hünkar Hacı Bektaş-i Veli iman ile ahlak arasındaki bağlar için şunları söylüyor. “Tanrı’nın Kuran’ına ve kitaplarına inanmak imandır.Halbuki senin için kibir , haset , cimrilik ,hırs , öfke, gıybet iel doludur.Aziz kardeşim ! hangi kitap buyurur ki bunların birisi iman ehlinin içinde ola? Hangi kitaplarına ve haberlerine inandığın ?” Değerli canlar ; Bu sözlerle Hünkar Hacı Bektaş Veli Kuranı Kerim için bize rehber olmasının , peygamberlere inanmamızı ve onların yaşamlarını örnek almamızı istemektedir. Yine Hünkar Hacı Bektaş Veli ahirete ve hesap gününe inanmanın , tüm haram kazançtan , haksızlıktan koruması gerektiğini , ahlaklı olmamızı söyler . Bunun içindirki ; İslâm ahlaka çok büyük önem vermektedir ve onu gerçekleştirirsek en büyük hedef olarak almaktadır Değerli Canlar ; Kuran’ında İslâm ahlakının ilk şartı iman etmektir.(Bakara suresi 21. ayet) , ikinci şart ise inandğını uygulamaktır (Asr Suresi 1-3 ayetler) söylediği şeyi yapmak yapmayacağı şeyi söylemektir.(Saif suresi 2-3 ayetler) Yani sözün özü içi , dışı , fikri , fiili , bir ve aynı olmamızı emredilmektedir. Değerli canlar ; Nazarı ahlak kişiye nefsinizi kötülüklerden korumayı , nefsi faziletlerle süslemenin yollarını bize gösterir. Nefsin güçlerini , hastalıklarını karakter yapısını iradeyi bozan sebepleri iyiyi ve kötünün kaynağını inceler ve insanların kötü davranışlarını düzeltmeyi hedefler. Ameli Ahlak ise pratik ahlaktır , iyiyi bilmek , kötülüğü tanımak yetmez , iyi hareketi yapmak kötülüklerden sakınmayı esas alır. Bu görevler arasında Allah’a Hz. Muhammed’e Hz. Ali’ye ve Ehl-i Beyit’e ailemize , milletimize vatanımıza bütün bütün insanlık değerlerine karşı yapılacak hareket işleri içine alır.Esasen sevgi, saygı, fedakarlık ve yardımseverliktir. Değerli Canlar ; Ahlak , insan davranışlarını akıl ve irade ile kontrol altına almak ve onları iyileştirmek insanı yüceltmek , olgunlaştırmak ve huzura kavuşturmak mutlu kılma hedeflerini güder. Dinimizde ahlakında amacı , insanların mutluluğudur.Dinde, ahlak da düzenli huzurlu ve güvenli bir toplum yaşamını gerçekleştirmeye çalışır. Değerli Canlar ; Dinimize göre tüm peygamberler ahlak açısından da örnek olan insanlardır .Hz Muhammed , Hz. Ali ve Ehl-i Beytin üstün ahlakını örnek almalıyız.Böylece Allah tarafından sevilir ve sevgili kulları oluruz. Hz. Muhammed derki “Ben güzel ahlakı tanımak için gönderildim”(İmam Malik Muvatta c.2.37)de.Kuranda Kelam suresi 4. ayetinde ‘de söyle denilmekte ;”Ve sen elbette yüce bir ahlak üzerinesin”.Peygamberimiz ,bir başka sözünde de “Müminlerin iman yönünden en mükemmel olanı , ahlak en iyi olanıdır” buyurmaktadır. Bunun içindir ki güzel ahlaklı uygun hareket etmeliyiz . Helal kazancından yoksullara yardımda bulunan , ticarette dürüst davranan , hayvanlara bitkilere sevgi ile yaklaşan , yalan söylemeyen ,doğruluktan ayrılmayan , kul hakkı yemeyen kibir, haset ve kinden uzak duranlara, haksız ve haram mala el uzatmayan kişiler hem Allah hem de kul gözünde ahlaklı kimselerdir.Bu kimseler hem sosyal ahlaka katkıda bulunmuş kişilerdir ;Allah rızası için yaptıkları yardımlar içinde sevap kazanırlar. Değerli Canlar ; Dinimizde ahlakında inancı , insanın bireysel ve toplumsal alanda huzur ve mutluluğu sağlamaktır. Ahlaken hırsızlık, rüşvet,zina ,adam öldürme ,içki kumar v.b dinen haram , ahlaken de kötü görünen davranışlardan uzak kalmalıyız.Büyüklerimize saygı ve yardım severlik , doğru söylemek , sözünde durmak , İslâm inancında ahlakı açıdan da iyi olan davranışlardır. Dinimizce , yoksula yardım,, babaya itaat büyüklerimize saygı küçüklerimize sevgi ve şefkatle yaklaşmak sevaptır ,.insan olarak kötülüklerde uzak durmuş oluruz , ahlaken de olgunluk derecesine ermiş oluruz. İman ile ahlakın birbirleri ile yakın ilişkide olduğunu H.z. Peygamberimizin hadislerinde şöyle ifade etmektedir.”Müminlerin iman yönünden en mükemmel olanı ahlakı en iyi olanıdır” Bunun içindir ki; güzel bir ahlaka sahip olmayan bir kişinin imanına da itibar edilmesi mümkün değildir.İnsan-ı Kamil ermesinden söz konusu olmaz. Alevi İslâm’ın temel düşüncesi olan dört kapı –kırk makam özünde , kişiyi ahlaklaşarak , iç temizliğe kavuşması, yükselip yücelmesi ve olgunluk derecesine ulaşıp iyi insan olmasıdır . Alevi İslâm inancında önemli olan kamil insan olmaktır .Tanrının insanda görünmesi , temelde ahlakı da ifade eder yani ahlaksal olgunluğa erişip , erdemli insan olması anlamını taşır , sonuçta iyi insan olmaktır. Alevi İslâm inancında edep temel ahlak kuralıdır. Hacı Bektaş-i Veli, marifet kapısını birinci makamı olarak edepli olmayı buyurmuştur , ibadetin özünde edepli olmaktır . Alevi İslâm inancında edep sayesinde kişi Allahı ‘nı bulur edepli olmayan insan Allaha karşı olan insandır .Alevi İslam inancı ve ahlakının temeli eline, diline, beline sahip olmaktır.Velinin biri şöyle der; edep bir taştır. Nur-Hüda’dan giyin ol, tacı emin olasın , her bir beladan” Mir ati’de bir beytinde şöyle der; Elsiziz , belsiziz , dilsiziz ama , Gezeriz alemde erkekçesine, Alevi,eline,diline ve beline sahip olandır. Değerli Canlar Güzel ahlak insanlarla iyi geçinmek , güler yüzlü, olmak tatlı sözlü olmak, nezaketli olmak, kendini bilmektir. .Her akıl sahibinin içtenlikle arzuladığı, elde etmek için çaba sarf ettiği amaçlardan biri ahlaklı olmaktır.İnsanların huzurun da sevilip, sayılmak yaşadığı toplumda onurlu ve şerefli olarak anılan kimselerdir. .Güzel ahlaka ulaşmanın yolu bilgi sahibi olmaktır Cömertli olmak, üstün huylara sahip olmakla olur. İnsan bu değerlere ve güzel huylara sahip olmadıkça , üstün bir mertebeye ulaşamaz.Bunun için güzel ahlak sahibi olmak ;Alevi İslâm inancının da özünü teşkil eder , güzel ahlak yaşamımızın mayasıdır. Değerli canlar; H.z.Muhammed ve onun Ehl-i Beyti’nin üstün nitelikleri güzel davranışlarıyla kalplere,akıllara girmişler, Allah’ın övgüsüne mahzar olmuşlardır. BİSMİ ŞAH ALLAH ALLAH ...
güzel bir yazı dizisi.. teşekkürler asi-prenses. sanırım konunun özü, pirin dediği "ELİNİ DİLİNE BELİNE SAHİP OL".
hünkarımızında dedıgı gıbı eline diline beline sahip ol kavramı odaklı bı yazı güzel paylasım ıcın tesekkurler
