bektaşilik cemde 12 hizmet......

Konu, 'Alevi İnancı ve İbadetleri' kısmında sessiz-okyanus tarafından paylaşıldı.

  1. sessiz-okyanus

    sessiz-okyanus Daimi Üye

    Alevîlik'te ibâdet
    Ana madde: cem
    Cem, Alevîlerin toplu halde ettikleri ibâdetin adıdır. Bu amaç için toplu olarak kullanılan yere de cemevi denilir.

    Kavram olarak cem, Arapça kökenli bir sözcük olup toplama, bir araya getirme anlamına gelmektedir.[4] Cem, cuma ve cami kelimelerinin kökleri de ortaktır.[5]

    Cem'in kaynağı Kırklar Cemi'dir.Cem'de secde,rûkü gibi namaz unsurları niyazla birleştirilmiştir.Anadolu yerel inancı ile İslam'ın paralel olduğu unsurları içerleyerek İslam çatısı altında birleştirilmesi olarak ifade edilebilir.Ayrıca Aleviler İslâmiyet'in diğer şartlarını yerine getirirler.

    Cem ibâdetini diğer inançlardaki ibâdetlerden farklı kılan başlıca unsurlardan biri; cemde bulunanların aynı zamanda topluma hesap vermekle yükümlü olmalarıdır. Cemde bulunanlar birbirlerinden râzı olmak zorundadırlar. Cemde bulunan bir kişi başka bir kişiye dargınsa, bu iki kişinin dargınlıkları giderilmeden, barışmaları sağlanmadan ceme başlanmaz.

    Alevîlerin toplu anlamda temel ibâdeti olan Cem, bir Dede(Ehlibeyt soyundan)'nin gözetiminde, önderliğinde yerine getirilir.

    Cem ibâdetine katil, hırsız, yolsuz, düşkün kimseler giremez [kaynak belirtilmeli].



    Cem'de 12 hizmet


    1- Mürşid (Dede): Görev itibarıyla Muhammed, Ali ve Hacı Bektaşi Veli'yi temsil eder. Cem erkânı başkanlığını yapar, ikrar alır nasip verir. Cenaze, müsahiplik, nikah, sünnet törenlerini yerine getirir. Bunlara ek olarak yeni doğan "can" lara isim koyar.

    2- Rehber : Görev itibarıyla İmam Hüseyin´i temsil eder. Yola girmek isteyenleri hazırlar, yol gösterir. Mürşidin en yakın yardımcısıdır.

    3-Gözcü : Görev itibarıyla Ebuzer Gaffari´yi temsil eder. Rehberin yardımcısıdır. Cemin sessiz ve sakinlik icinde geçmesini saglar. Cemin bekçisidir.

    4- Çeragci (Delilci) : Görev itibarıyla Cabir El Ensari´yi temsil eder.Cemevinde bulunan aydinlatma araçlarını yakar.Buhardanlıkları ve mumları (ceragları) hazırlar.

    5- Zakir (Âşık) : Görev itibarıyla Bilal Habeş´i temsil eder. Cemde tevhid, duazde imam, mersiye, semah, nevruzi adı verilen âyinsel âyinsel deyişleri söyler.

    6- Süpürgeci (Ferras) : Görev itibarıyla Selmani Piri paki temsil eder. Cemevinin sürekli temizligi ile meşgul olur.

    7- Meydancı : Görev itibarıyla Hüzeyme tül Yemeni´yi temsil eder.Cemevinde semahserleri kaldırır. Postları yerine dizer.

    8- Niyazcı : Görev itibarıyla Mahmut el Ensari´yi temsil eder. Kurbanları tekbirler ve keser. Gelen lokmaları alır ve dağıtımını sağlar.

    9- İbrikçi : Görev itibarıyla Kamber'i temsil eder. Cemde mürşidin ve cem erenlerinin abdest almalarini sağlar.

    10- Kapıcı : Görev itibarıyla Gülam Keysani´yi temsil eder. Ceme gelen erenlerin evlerini gözetler.

    11- Peyikçi : Görev itibarıyla Amri Ayyari´yi temsil eder. Cem olacağını tüm canlara duyurur.

    12- Sakacı : Görev itibarıyla Ammari Yaseri´yi temsil eder.Cemevinde su , şerbet, saka, süt, üzüm suyu vb. dağıtımını sağlar.


    Duaz ve deyiş

    Duaz, Duazdeh'in kısaltılmış halidir. Duazdeh Farsça olup oniki (12) anlamına gelmektedir.

    Duaz, cem âyinlerinde söylenen ve Oniki İmamlar'ın adlarının geçtiği deyişlerdir. Bazen dua olarak da nitelendirilirler. Bu deyişlerde ayrıca Oniki İmamlar'ın yanı sıra başta Peygamber ve Hacı Bektaş Veli olmak üzere Alevî ulularının adları geçmektedir.

    Alevîlik ve Alevîler hakkında biraz bilgi sahibi olan kişiler için duazın, nefesin, türkünün, deyişin farklı anlamlara sahiptir.Fakat günümüz gerçekliği doğrultusunda genel bir tanım olması ve bu tanımın yaygınlaşıp kabul görmesi için Deyiş tanımı en uygun olanıdır. Deyiş; Alevîliği çağrıştıran her melodinin adıdır. Türkü, nefes, duaz bunlar da alt adlardır. Yoz ve yobaz üretimden farklı olunduğunun anlaşılması için deyiş en uygun tanımdır.



    Semah
    Ana madde: Semah
    Semah, Cemlerde deyişler eşliğinde yapılan dinsel törenin adıdır. Ulu Hünkâr Hacı Bektaşı Veli bu konuda şöyle söyler: "Semah, ariflerin aleti, muhiplerin ibâdeti, taliplerin maksududur. Bizim Semahımız oyuncak değil, ilahi bir sırdır. Bir kimse ki Semahı oyuncak sayar o cahildir".

    Semahın kaynağı Kırklar meclisine dayanır. Bu meclise gelen Muhammed´e Salmanı Farisi tarafından bir üzüm tanesi verilir ve Salmanı Farisi kendisinden bunu paylaştırmasını ister. Muhammed Cebrail´in getirdiği tabakta bu üzüm tanesini sıkar. Bunu içen Kırklar "Ya Allah" deyip Semah dönmeye başlarlar.[kaynak belirtilmeli]

    Geçmişte sadece Cemlerde dönülen semahlar, günümüzde özüne aykırı düşmedikçe izleyiciler önünde de icra edilmektedir.



    Alevî ocakları

    Alevîlik, ocaklar şeklinde örgütlenmiş bir inanıştır. Ocakların arasında inanç yönünden küçük farklar olabilmesine rağmen temel felsefe ortaktır. Ama tarikat yapısı olarak incelemek gerektiğinde, Anadolu Aleviliği, Alevi-Caferi, Nusayrilik (Arap Alevîliği), Bektaşilik, Mevlevilik, Abdallar, Babailer, Hurufiler, olarak ayrılmalıdır.

    Alevîlik; şiilik, ismaililik, caferilik gibi, Muhammed'in vefat etmesi, Ali'nin öldürülmesi ve İslamiyet içinde diğer mezheplerce iyi sayılan, ama Alevîlerce kötü sayılan kişilerin hakimiyet kurmaya çalışmasına karşı hak yolunu savunmak için bir araya gelen kişilerin mezhebidir. Alevîler 12 imam'ın öncülüğüne inanırlar. Anadolu Alevîlerine Kızılbaş da denmiştir.

    Alevîlik'i ilk benimseyenler ve bu yolu yayanlar Erenler ve Pirlerdir. Türkistan'dan bu inanç Hoca Ahmet Yesevi önderliğinde yayılmıştır, kimi araştırmacı inanç önderleri ve yazarlar Alevilik'in , Türkmenlerin İslamiyet yorumu olduğularını savunmaktadırlar.Keza baktığımızda ocaklar ve İnanç önderlerinin hepsinin Türkmen oluşu, bu söylemin doğru olduğunun kanıtıdır. Ayrıca, Sûriye de Arap ve Kürt Alevîler vardır. Tunus'da Arap Alevîler vardır. İran içerisinde Türkmenler de çoğunlukla Alevidir. Türkiye'de Türk, Zaza, Kürt ve Arap Alevîleri bulunmaktadır. Bu inanışlar da ocaklar gibi, uygulamada farklılıklar barındırmasına rağmen, inanç felsefesinin esası olarak bir bütün arz eder.


    Kızılbaşlık


    Kızılbaşlık Alevîlik içinde bir kol olarak görülse de esasında Alevilik'in ta kendisidir. Kızılbaş kavramı dönem dönem Alevîleri karalamak veya küçük düşürmek için kullanılmıştır.

    Kızılbaş kelimesi kızıl başlık takan anlamına gelir. Kökeni Uhut Savaşı'na uzanır. Uhut Savaşı'nda Ali kendisini peygambere siper ettiği sırada başından yaralanır. Bu savaştan sonra Ali´ye "Kızılbaş" denmiştir. [kaynak belirtilmeli]

    Sıffın savaşında Ali´nin taraftarları başlarına kırmızı başlık takmışlardır. Alevî devleti olan Safevi ordusunun askerleri de başlarına kızıl başlık takarlardı.


    Bektaşilik


    Ana madde: Bektaşilik
    Esas olarak , Alevî anne babadan dogmayipta Alevî inancini tasiyip , Alevî ögretisi dogrultusunda yasamayi ilke edinmeye Bektasilik denmektedir.

    Hacı Bektaşı Veli adına kurulan, Ali ve 12 İmam sevgisine dayanan Anadolu ve Balkanlarda yayılan günümüzde de varlığını sürdüren önemli bir Alevî tarikatıdır.

    Bektaşiliğin doğuşu 1240 yılına dayanır. Babailer isyanının bastırılmasından sonra Baba İshak´ın halifesi olan Hacı Bektaşı Veli etrafında toplananlar Muhammed´i mürşit, Ali´yi rehber, Hacı Bektaşı Veli´yi de pir olarak kabul ettiler.

    Bektaşilik genel anlamda Alevî inancını oluşturan Ali, Oniki İmamları esas almasının dışında eski Türk kültürünü ve eski Anadolu inançlarının bazı yönlerini de alarak gelişmesini tamamladı. Bu açıdan özellikle pavlikçilik (paulicianisme), bogomilcilik, katarlar (cathares/albigeois) gibi akımlarla olan benzerlik dikkat çekicidir.

    Bektaşiliği kurumlaştıran kişi Balım Sultan´dır. Bektaşilik idare bakımından iki kola ayrılır. Babaganlar ve Çelebiler. Babaganlar kendilerinin Hacı Bektaş´ın "yol evladı" olduklarını belirtirler. Babaganlar daha çok kentlerde örgütlendiler. Çelebiler kendilerini Hacı Bektaş´ın "bel evladı" olduklarını belirtirler. Çelebiler daha çok kırsal alanda örgütlendiler. Bütün bu çelişkilere rağmen Bektaşilik gelişmesini sürdürdü. Osmanlı ordusunun özel birlikleri olan Yeniçerilerin tamamına yakını Bektaşi´ydi. Padişah II.Mahmud Yeniçeri ocağını kaldırırken Bektaşiliği de yasaklamayı ihmal etmedi (1826).

    Bektaşilik günümüzde Alevî inancının en önemli öğesi niteliğindedir. Bir çok Bektaşi kuralı Alevî inancı içinde kabul görmüştür. Hacı Bektaşı Veli´nin Türbesi de bulunan Nevşehir ilinin Hacıbektaş ilçesi bu anlamda sadece Bektaşiler için değil, bütün Alevîler için önemli bir merkez konumundadır. .
    [/size][/font]
     
  2. CeSuR__PRENS

    CeSuR__PRENS Daimi Üye

    Paylaşımın için sağol BACIM




     
  3. gülüş

    gülüş Daimi Üye

    Alevilikle ilgili bi çok kitap okudum ancak Tunusta' da
    Alevi olduğunu bu yazı sayesinde öğrenmiş oldum
    paylaşımın için sağol açelya can
     
  4. selenayy

    selenayy Daimi Üye

    emeğine sağlık can
     
  5. musayuce

    musayuce Daimi Üye

    Can paylaşım için sağol emeğine sağlık
     
  6. serapdemir

    serapdemir Daimi Üye

    Paylaşımın için çok saol can bilmedigim o kadar çok şeyi bu yazıyla ögrendim emeğine saglık
     
  7. seyduna_34

    seyduna_34 Daimi Üye

    emegıne saglık can degelı bı paylasım olmus tesekkurlerr
     

Sayfayı Paylaş