Alevilerde inanç ve ibadet anlayışının kendine özgü yönleri bulunmaktadır. Bu anlayışın temeli biçimden çok özü esas almasına dayanır. Biçimsel anlamda ibadetin bir araç, olgun insan olmanın ise esas amaç olduğu kabul edildiğinden cemlere katılmak, oruç tutmak yetmez. Eline, diline, beline bağlı olmayan, en kutsal varlık olan insanı sevmeyen, olgunlaşmamış insanların ibadetleri de boşunadır. Bu kişiler Cem törenlerine alınmadıkları gibi toplumdan da dışlanırlar.Alevi inancının temeli Hak-Muhammed-Ali sevgisine dayanır. Hz. Ali, Ehl-i Beyt ve Oniki İmam Sevgisi Bilindiği üzere Alevilik Hz. Ali, Ehl-i Beyt ve Oniki İmam sevgisine dayanır. Ehl-i Beyt sözcük olarak ev halkı demektir. Ev halkı yani Ehl-i Beyt Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hz. Fatıma, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin?den oluşmaktadır. Ehl-i Beyt halk arasında Pençe-i Al-i Abâ olarak da adlandırılır. Oniki İmamlar, Alevilerin Hz. Muhammed?den sonra önder olarak tanıdıkları Hz. Ali ile Hz. Fatıma?nın soyundan gelen kişilerdir.Oniki İmamların adları sırasıyla şöyledir: 1- İmam Ali 2- İmam Hasan 3- İmam Hüseyin 4- İmam Zeynel Abidin 5- İmam Muhammed Bakır 6- İmam Cafer Sadık 7- İmam Musa Kazım 8- İmam Ali Rıza 9- İmam Muhammed Taki 10-İmam Ali Naki 11-İmam Hasan Askeri 12-İmam Mehdi Ehl-i Beytin, Oniki İmamların yolundan gidenler Fırkayı Naciye veya Güruh-u Naci olarak adlandırılır. Demek ki Ehl-i Beyt sevgisi Aleviliğin esasını oluşturur. Tevella ve teberra anlayışı da bu sevgiden kaynaklanır. Tevella Ehl-i Beyti, Oniki İmamları, Ondört Masumları, Onyedi Kemerbestleri ve onların yolundan gidenleri sevenleri sevmek, teberra ise onları sevmeyenleri sevmemektir Bism-i Şah Allah Allah... Allah ulu sofra dolu. Geldi Ali sofrası. Gitti gönüllerin gamı yası. Bereket-i Halil İbrahim. Şahidi Cebrail olsun. Nuh-u Nebi Kerem-i Ali. Gülbengi Hacı Bektaş-i Veli. Artsın eksilmesin. Taşsın dökülmesin. Yiyene helal, kotarıp getirene, pişirip yedirene delil olsun. Kazaya, belaya kalkan, her iki dünyada güzel mekan. Bütün hizmet edenlerden Hakk razı olsun. Biz yedik içtik helal olsun. Geriden yenisi gelsin, tekneniz hep dolu olsun. Mümin canlar şad, münafıklar berbad olsun. Şah-ı Merdan Ali, dost ehlini her zaman görsün, gözetsin. İsteyene devlet, dileyene hayırlı evlat, her yuvaya acısı olmayan, tuzu az tatlı geçim versin. Gülen göze gözyaşı gelmesin, ocağı sönmesin. Haram olan kalsın, helal olan aka aka coşa taşa gelsin. Şah versin Şah versin Şah versin. Ya Allah ya Muhammed ya Ali Dost... Aynı şekilde Hz. Ali sevgisi ve inancı Gülbenlerinde de yer edinmiştir. Bism-i Şah Allah Allah... Dolumuz dolu ola. Yolumuz kaim (her zaman var olsun anlamında) ola. Bizim içeceğimiz dolu Şah-ı Merdan, Şirr-i Yezdan, İmam Aliy-yel Mürteza?nın dolusu ola. Şah Ali?m bizleri yeninden yakasından, üçlerin, beşlerin, yedilerin, onikilerin, kırkların katarından didarından ayırmaya. Her daim görüp gözete. Yolumuzu Yolsuz?a, Pir?size, arsız?a düşürmeye. Gerçeğin demine, Erenlerin Evliyaların ve Enbiyaların keremine, gerçeğe, yalnızca gerçeğe Hüü... Allah Hüü ya Ali Dost... Aşk ile... Şah-ı Merdan Dolusu alan canlara nur-iman olsun. Gittiği yer gam kasavet görmesin. Allah Hüü Dost Eyvallah. Aleviler Gülbenklerinde sürekli 12 İmamları, Erenleri Evliyaları, Enbiyaları anar ve Hz. Ali ile birlikte onlardan da medet umar ve dilerler. Er?i, Er?den ayırmazlar. Bismi Şah Allah Allah. Dilden dileklerinizi, kalbinizdeki hayırlı muratlarınızı, Şahı Merdan Ali vere, saklıya, bekliye, yamana uğratmıya. Yaşlarınız uzun ola, dalı budaklı ola. Kalbiniz gehver ola. Kalbiniz bütün ola. Destiniz derman ola. Küfrünüz iman ola, yardımcınız Oniki İmamlar ola. Oniki imamların darından, didarından ayrılmıyasınız. Bu divan, o divan ola. Bundan sorulursa ondan sorulmuya. Abtesiniz abtes ola, namazınız niyaz ola. Kırklar makamında Şahı Merdan Ali?nin defterine geçmis ola. Gerçeğe Hü Mümine Ya Ali. Aleviler gerek dualarında, ve gerekse Gülbenk?lerinde Hz. Ali?yi anarken aynı zamanda bir çok güzelliği, toplumsal barışı, kişinin çevresine hayırlı olmalarını dilemeyi de ihmal etmezler. Bismi Şah Allah Allah Hizmetin kabul, yüzün ak, muradın hasıl ola. Zihnin açık, hizmetin topluma hayırlı ola. Hakk Muhammed Ali yardımcın, Hızır klavuzun olsun. Destin demen, küfrün iman, Şahı Merdan gönlün mihmanı olsun. Gerçeğe Hüü Mümine Ya Ali Aynı şekilde Hz. Ali ismi Semahlarda da söylenir. Sadece bilinen ismi değil, ona atfedilen diğer isimlerle de anılır. Canlar Semah dönerken, diğerlerinin secdeye kapandığında söylenen örneklerden birinde, Allah Allah Geldiğiniz yerler dolu olsun Nur?dan, Yardımcınız olsun ol Şahı Merdan Biz de böyle gördük Mürsit?ten, Pir?den Biz bir Semah çektik Hakk aşkına. Aleviler Hz. Ali sevgisini hayallerinde, rüyalarında, düşlerinde de taşırlar. Rüya âlemine daldım uykuyla Ben gerçeği gördüm deli dediler Allah?tan bir ayet inmiş vahiyle Hak Muhammet hakk?ın kulu dediler Bir kapıdan girdim pirler oturmuş Oniki İmam da hizmet yetirmiş Sanki yüzlerini nura batırmış İşte Şah-ı Merdan Ali dediler Bu hayallerini, Hz. Ali ile bütünleştirenlerden olan Derviş Himmet bir şiirinde duygularını dile getirirken Ben Derviş Himmet?im derdim bir tümen Denizlerin taş?i lali bir semen Şah Necef iklimi Hindistan Yemen Şah?ı Merdan ile gezdiğim yerler. Diyerek onunla bir arada olmanın özlemlerini yansıtır. Genç Abdal sevgisini bir yakarış ile sunarken, Dergahına geldim niyaz eyledim. Medet Allâh, Yâ Muhammed, Yâ Ali. Aşkın kitabından avaz eyledim. Medet Allâh, Yâ Muhammed, Yâ Ali. Sivas/ Madımak?ta katledilen Muhlis Akarsu ise ona sevgisini, ?Cennet ve huri istemem, sen benim ol yeter? dizeleri ile dile getirir. Akarsuyum Böyle Vereyim Dursun Senin Aşkın Onu Yaksın Kavursun Anladım Alimsin Canımsın Nursun Kanber Selman Senin Olsun Sen Benim. Ozan Turabi evrenin kuruluşunda Hz. Ali?yi görmektedir Adem, huri şu dünyaya gelmeden Muhammed Ali?nin nurun gördün mü Hak nasibin almış kudret eliyle Hünkar Hacı Bektaş Piri gördün mü. Teslim Abdal da Hz. Ali her dem anmak gerektiğine dair öğüt vermektedir. Vefasız bu yola basamaz kadem Fehmeyle bu sözü adem ol Adem Zikreyle Muhammet Ali?yi her dem Der Büryani vuslat olduk canana. Sıtkı Baba ise Hz. Ali ile Hz. Muhammed?in Veda Hutbesi dönüşü Gadirhum?da Hz. Ali için söylediği ??Ali?nin kanı benim kanım, Ali?nin canı benim canım, Her kim ki Ali?yi severse beni sever?) hadisine gönderme yaparak onların bir can olduğunu vurgulayarak anıyor. Çatılmadan yerin göğün binası Muallakta iki nur?a düş oldum Birisi Muhammed, birisi Ali Lahmike lahmi de bire düş oldum. Virani içinde 12 İmamların isminin de anıldığı bir Düvaz?da onu elinde Zülfikarı ile kahraman bir savaşçı olarak anmaktadır. Virani?yem niyazım var Üstada, Elinde Zülfikâr hem ehli gaza Binbir dondan baş gösterdi Ali el Mürteza Biz bir bildik, dedik Allah Eyvallah. Kısacası Hz. Ali anlatılmakla bitmez. Onun Erdemleri, gönüllere taht kuran sevgisi, doruklara varan çoşkulara da sığmaz. Alevilik, Hz. Ali sevgisi ile beslenir, onunla gürleşir, onunla akar, onunla çağlar, onunla kendini ifade eder. Sözümüzü Pir Sultan Abdal?ın bir deyişi ile bitirelim. Pir Sultan Abdalım şunda Çok keramet var insanda O cihanda bu cihanda Ali?ye saydılar bizi
