harabi(Edip harabi)

Konu, 'Ozanlarımız' kısmında sessiz-okyanus tarafından paylaşıldı.

  1. sessiz-okyanus

    sessiz-okyanus Daimi Üye


    1853 yilinda Istanbul'da dogdu. Asil adi Ahmet Edip'tir. Harabi sonradan siirlerinde kullandigi mahlastir. Bazi siirlerinde adi Edip olarak geçer.

    Bahriye Birlik katibi olan Harabi ömrünü Istanbul ve Rumeli'de geçirmistir. 17 yasinda Bektasilige giren Harabi dünyadan göçüs yili olan 1917'ye kadar bu yolun sadik bir bendesi ve yilmaz bir savasçisi olmustur.

    Tasavvufla tasavvuf üstadlarinin eserleri ile yakindan ilgilenmis, hece ve aruzla yazdigi veya irticalen söyledigi deyislerle koca bir divan meydana getirmistir. Yunus'un sevgi ve birlik duygusuna, Nesimi'nin sertligine, Kaygusuz'un hiciv ve istihzasina, Pir Sultan'in cesaretine bu dünyadaki deyislerde bol bol rastlamak mümkün.

    Harabi bütün Bektasiler gibi yeniden dogusa ermis ve hayatina yeni bir yön vermistir. Bu dogus 17 yasinda olmustur:

    Berzahtan kurtuldum çiktim aradan
    Onyedi yasinda dogdum anadan
    Muhammed Hilmi Dede Babadan
    Çok sükür hamdolsun geldim imkane

    Çok genç yasinda, Merdiven Köyü Bektasi tekkesinde M. A. Hilmi Dede Babaya ikrara verip tarikate giren Harabi hayatinin sonuna kadar bu ikrara sadik kalmis, siir ve nefesleri ile Bektasi edebiyatinin en kudretli ustadlarindan biri olmustur.

    Bektasi olmadan önceki halini söyle anlatir: "Abdestimi alir, tastan duvare karsi bir kalkar bir yatardim. Savmi salati birakmazdim. Cennetle huri, gilman sevdasi vardi gönülde. Bes vakte bes katardim, çok namaz kilardim, camileri gezerdim. Allaha vasil olmak böyle olur sanirdim."

    Yeniden dogus ona yeni düsünceler yeni inançlar getirir ve ona su misralari yazdirir:

    Allah idi muradim
    Gece gündüz onu aradim
    Derlerdi hiç bulunmaz
    Çünkü o lamekandir
    Miraca nail oldum
    Bir haylice zamandir
    Hariç degildir Allah
    Me'vasidir o dergah

    Harabi artik medrese ve mescit softaligindan tamamen kurtulmus, kendisine yeni bir kible bulmustur. Adem.

    Ona göre hersey ve herseyin yaraticisi olan tanri ademdedir. Ve gerçek Kible ademdir:

    Veçhi Harabiye gel eyle dikkat
    Hakkin cemalini eylersin rüyet

    Bu, Harabiye has bir fikir degildir. Harabi'den önce de çok söylenmistir. Mesela, ondan 500 yil önce Nesimi de ayni inanci su misralarla dile getirmistir.

    Ademde tecelli kildi Allah
    Kil ademe secde olma gümrah
    ademdir iki cihanda maksut
    Secde etmeyen ona oldu merdud
    Hacci ekber kilmak istersen gel ey zahid beru
    Asikin kalbi içinde sen bu beytullahi gör

    Adini bilemedigimiz baska bir Bektasi sairi be konuda söyle der:

    Hararet nardadir saçda degildir
    Keramet sendedir taçda degildir
    Her ne ararsan kendinde ara
    Kudüs'te Mekke'de Hac'da degildir

    Seyyit Nizamoglu'nun divaninda da yer yer bu fikre rastlamaktayiz:

    Bende Cennet bende tuba bendedir
    Alem-i vahdette yoktur gayri hiç
    Cümle mevcudat-i esya bendedir
    Ger dilersen hakki görme Seyfiya
    Gel beru gel Tur-u Musa bendedir

    Bektasi edebiyati bu çesit örneklerle doludur. Herseyde Hakki görmek ve mevcut olan herseyde birlik ve beraberlik bulmak haline eskiler vahdet-i vücut adi vermislerdir. Iste, Harabi vahdet-i vücuda cani gönülden inanmis ve baglanmis bir sairdir.

    Sefer AYTEKİN - Harabi ve Deyişleri

    Ey zahit saraba eyle ihtiram
    Müslüman ol terk et bu kilükali
    Ehline helaldir na-ehle haram
    Biz içeriz bize yoktur verbali

    Sevaba girmek çün içeriz sarap
    Içmezsek oluruz duçar-i azap
    Senin aklin ermez bu baska hesap
    Meyhanede bulduk biz bu kemali

    Kandil geceleri kandil oluruz
    Kandilin içinde fitil oluruz
    Hakki göstermeye delil oluruz
    Fakat kör olanlar görmez bu hali

    Sen münkirsin sana haramdir bade
    Bekle ki içesin öbür dünyada
    Bahs açma HARABI bundan ziyade
    Çünkü bilmez haram ile hel
     
  2. selenayy

    selenayy Daimi Üye

    bu söz özetlemiş harabi yi ve bizim anlayışımızı emeğine sağlık açelya değerli bir paylaşım olmuş teşekkür ederim canım
     

Sayfayı Paylaş